Ülkemiz Asya ve Avrupa arasında bir köprü oluşturması ve farklı iklim kuşaklarının bir arada yaşanması nedeniyle geniş bir faunaya sahiptir. Türkiye’de 160 memeli, 466 kuş, 120 sürüngen, 22 kurbağa, 127 tatlı su balığı, 384 deniz balığı olmak üzere toplam 1279 civarında omurgalı tür mevcuttur.
Bu özellikleriyle ülkemiz Avrupa ve Ortadoğu’nun en geniş hayvan faunasına sahip ülkesidir. Son günlerde yeniden tartışılmaya başlanan Türkiye’deki vahşi yaşamın varlığı, bizi de bu konu hakkında bir araştırma yapmaya itmiştir. İşte size Türkiye’nin vahşi yaşam raporu; Türkiye sınırları içerisinde yaşayan en popüler 10 vahşi hayvan.
1- Kurt Türk mitolojisinde de önemli yeri olan kurt, Türkiye’de özellikle dağlık bölgelerde küçük sürüler halinde yaşamaktadır. Türklerin eski inançlarında ve mitolojilerinde kurtlar kutsal sayılır ve göğe doğru uluyarak Tengri’ye dua ettiğine inanılırdı. Genellikle bir sürüye bağlı olarak yaşarlar.
Bir kurt sürüsü, anne, baba ve yavrularından oluşur. Anne ve Baba, çoçuklarına karşı daima serttir ve sürünün içindeki hiyerarşi bellidir ve bunu hiçbir kurt bozmaz. Kurtların en ilginç özelliklerinden biri de, akraba olan iki çiftin birleşmesi (ensest) hiç görülmemiştir. Kurtlar çiftleşmek için yabancı bir kurt bulamazlarsa ömür boyu çiftleşmezler.
2- Boz Ayı Yaşayan en büyük etçil hayvanlardan biri olan Boz Ayı Türkiye’de özellikle Doğu Karadeniz bölgesinde görülmektedir. Ülkemizde bir çok ayı saldırısı kayıtlara geçmiştir.
En vahşi hayvanlardan biri olan ayıların, aşırı avcılıktan ötürü nesilleri git gide azalmaktadır. Türkiye’de özellikle 70’li ve 80’li yıllarda insanlar tarafından ehlileştirilen ayılar sokak gösterilerinde kullanılmıştır.
3- Akdeniz Foku Listemizde bulunan en sevimli vahşi hayvan olan Akdeniz fokunun en büyük yaşam alanlarından biri de ülkemizdir. Akdeniz foku bugün dünyada sadece Türkiye, Yunanistan, Fas, Moritanya ve Madeira Adaları’nda yaşamakta olup toplam nüfusu 600 civarında tahmin edilmektedir.
Ülkemizin aslında en popüler vahşi hayvanlarından biri olan Badem de bir Akdeniz foku’dur. Genellikle sessiz sakin bölgeleri tercih eden foklar, denizlerin kıyı mağara ve kovuklarına sahip; sessiz ve tenha kayalık sahilleri yaşama alanı olarak seçerler ve bu alanların bozulmasından doğrudan etkilenmektedirler.
4- Balina Dünyada 78 adet balina ve yunus türü bulunmaktadır. Genelde karıştırılsa da bu canlıların 4 m den küçükleri yunus büyükleri balina olarak kabul görmektedir. Türkiye denizlerinde ise bazıları nadir de olsa toplam 10 tür gözlenebilmektedir.
Bunlar ise şöyledir; Uzun balina(2000 yılında Adana’nın Yumurtalık sahilinde kıyıya vurmuş 10 m’lik yavru bir uzun balina bulunmuştur), Kaşalot (2002 yılının haziran ayında Ölüdeniz açıklarında balıkçı ağlarına alt çeneden ve kuyruk yüzgecinden takılan 12 m uzunluğunda dişi kaşalot balinası, Deniz Kuvvetleri dalgıçlarının ve balıkçıların yardımlarıyla kurtarılmıştır), Küvier balinası, Siyah yunus, Yalancı katil balina (Bu türün bir bireyi 1994 yılında Urla iskelesinde yaralı olarak bulunmuş daha sonrada ölmüştür), Grampus, Afalina, Çizgili yunus, Tırtak ve Mutur’dur.
5- Köpek Balığı Deniz temalı korku filmlerinin baş karakteri olan köpek balıkları aslında bizim denizlerimizde de yaşamlarını sürdürmektedir. Dünya denizlerinde bulunan yaklaşık 350 köpek balığı türünün 34’ünün ülkemiz sularında yaşadığı tahmin edilmektedir, hatta en tehlikeli köpek balığı türü olan Büyük Beyaz Köpek balığı bir çok kez ülkemiz sularında gözlemlenmiştir.
Türkiye karasularında en son kaydedilen iki birey, 5 Temmuz 2008 tarihinde Edremit Körfezi’nde yakalanmıştır. Ülkemiz sularında en çok Camgöz diye tabir edilen köpek balığı türleri görülmektedir.
6- Yaban Koyunu Anadolu yaban koyunu, asil duruşu ve ihtişamlı güzelliği nedeni ile bir çok avcının hedefinde olmuş ve nesli giderek azalmış bir türdür.
Türkiye’de, Konya Bozdağ’da koruma altında olan, Karaman ve Nallıhan’da doğal yaşama bırakılan Anadolu yaban koyunlarının sayılarının 800’e kadar düştüğü bildirildi. 2004 yılına kadar yapılan çalışmalar sayesinde sayıları artsa da son yıllarda düşüşe geçmiştir.
7- Vaşak ve Karakulak Vahşi kedilerin bir türü olan vaşak normal bir kediden 5 kat daha büyüktür. Geceleri avlanan vaşaklar gündüzleri pek görünmezler. Özellikle Anadolu’da bir çok yerde varlığı gözlemlenmiştir. Diyarbakır’da öldürülen leoparın ardından yine Kasım 2013 de Burdur’da bir vaşağın öldürülmüş halde bulunması vahşi kedilerin Anadolu’da varlığı bir kez daha belgelenmiştir.
Bir başka vahşi kedi türü olan Karakulak da Anadolu’yu kendine yaşam alanı olarak seçen bir başka yırtıcı canlıdır. Doğada düşük yoğunlukta bulunmaları ve iyi gizlenmeleri sebebi ile vahşi yaşamda görülmeleri çok zordur. Türkiye’de ilk kez Ağustos 2002’de Batur Avgan tarafından fotoğraflanan karakulak, Temmuz 2009 ve Ocak-Nisan 2010 dönemlerinde Antalya Güllük Dağı Milli Parkı’nda karakulakların ekolojisi üzerine Batur Avgan’ın yürüttüğü arazi çalışmaları sırasında yeniden görüntülenmiştir.
8- Çizgili Sırtlan Afrika’nın sembolik canlılarında biri olan sırtlanlara, son yıllarda Güneydoğu Anadolu ve Hatay il sınırları içerisinde rastlanmıştır.
Son yıllarda Şırnak, Şanlıurfa ve Hatay’da gözlemlenen Çizgili sırtlan Anadolu’da ki vahşi yaşamın varlığını bir kez daha tartışmamıza neden olmuştur.
9- Anadolu Parsı Anadolu Parsı, Orta Doğu ve Batı Asya’da yaygın olan İran Parsı’nın Anadolu’da yaşayan bir ırkıdır. 1942 yılında Urla’da bir çoban tarafından yakalanan bir pars yavrusu önce bir avcı tarafından satın alınarak 9 ay boyunca bakılmış, ardından da İzmir Hayvanat Bahçesi’ne hediye edilmiştir. “Zoza” ismi verilen bu Anadolu parsı bu türün halen Anadolu’da yaşadığının en büyük kanıtıdır.
Anadolu parsı varlığı ile ilgili son resmi kayıt 1974 yılında Beypazarı ilçesinin 5 km batısında bulunan Bağözü köyünden bir kadına saldırması sonrasında vurularak öldürülmesiyle gerçekleşti. Daha sonrasında bir çok kişi tarafından görüldüğü söylense de, genelde Vaşak ile karıştırıldığı tahmin edilmektedir. 2010 yılında Siirt’te, Gabar Dağı yakınlarında bir pars vurulmuş ve postu sergilenmiştir. Ayrıca parsın ölüsünün fotoğrafla belgelenmesi ülkemizde hala popülasyonun devam ettiği yönündeki iddiaları yeniden canlandırmıştır.
10- Leopar Kasım 2013’de Diyarbakır’da bir çoban tarafından öldürülen Leopar, gözlerin yeniden bu vahşi hayvanların ülkemizdeki varlığı hakkındaki tartışmaları yeniden alevlendirmiş ve gündemin bir numaralı konusu olmuştur.
Öldürülen leoparın türünün daha tam olarak tespit edilmemesi nedeniyle tam tür adı belirlenememiştir. Hayvanın Anadolu Parsı olup olmadığı, yoksa farklı bir Leopar türü mü olduğu daha tam kesinlik kazanmamıştır.
